Kombucza (kombucha) – co to jest, właściwości, jak pić

Pod nazwą kombucza (kombucha) kryje się orzeźwiający, lekko słodki napój, który z łatwością przygotujesz w domu. Miłośnicy zdrowego żywienia pokochali ten japoński wynalazek. Czy kombucza to zdrowy napój wspomagający nasz organizm czy kolejny przereklamowany produkt o dużej szkodliwości?

Co to jest kombucza (kombucha)?

Kombucza, zwana także grzybem herbacianym, to napój uzyskiwany ze słodzonej herbaty poddanej fermentacji przez tzw. grzybek herbaciany, inaczej znany jako grzybek japoński lub SCOBY (z ang. Symbiotic Culture of Bacteria and Yeasts, czyli symbiotyczna kultura bakterii i drożdży). Nazwa produktu pochodzi z Japonii i oznacza herbatę z wodorostów. Podczas procesu fermentacji w napoju wytwarza się gaz, dzięki któremu kombucha jest musująca. Ma słodko-kwaśny i orzeźwiający smak. Jej kolor zależy od rodzaju użytej do fermentacji herbaty – z zielonej otrzymamy jasnosłomkowy napój, z czarnej ciemnobrązowy. Właściwości zdrowotne tej wyjątkowej herbaty docenili już starożytni Chińczycy. Do Polski dotarła przez Japonię i Rosję.

Właściwości kombuczy

Napój z kombuchy zyskał miano superfood, czyli produktów o cudownych właściwościach.  Zawiera on liczne kwasy organiczne, m.in. kwas octowy, mlekowy, jabłkowy i szczawiowy, witaminy z grupy B (B1, B2, B6, B12), kwas askorbinowy (witaminę C) oraz składniki mineralne, takie jak żelazo, cynk, magnez, wapń i miedź. W składzie napoju z kombuchy można znaleźć również biogenne aminy, puryny, tłuszcze, białka, alkohol, kofeinę, cukier i inne substancje. Kombucza to antidotum na wiele dolegliwości i chorób. Jest polecana m.in. na nadciśnienie tętnicze, obniżenie cholesterolu, zespół napięcia przedmiesiączkowego, zespół przewlekłego zmęczenia, wzmocnienie odporności, uregulowanie pracy układu pokarmowego, usprawnienie funkcji wątroby, nerek i pęcherza moczowego, oczyszczenie organizmu z toksyn, odchudzanie, bezsenność, utratę pamięci, brak apetytu, reumatyzm, cukrzycę oraz nowotwory.

Jak zrobić kombuczę (kombuchę)?

Napój powstaje w procesie fermentacji. Drożdże obecne w kombuczy przetwarzają obecny w herbacie cukier do monosacharydów, które są metabolizowane do m.in. dwutlenku węgla i alkoholu. Powstają również niewielkie ilości kwasu mlekowego i octowego. W warunkach produkcji przemysłowej proces fermentacji zostaje przerwany po kilku dniach przez pasteryzację, po czym napój rozlewany jest do butelek.

Kombuczę bardzo łatwo zrobić samodzielnie w domu, a do jej wykonania wystarczy zaledwie kilka podstawowych składników, z których większość znajduje się w każdej kuchni. Należy jednak uzbroić się w cierpliwość, ponieważ przygotowanie napoju wymaga trochę czasu. Sprawdź, jak zrobić napój z kombuchy.

Do zrobienia kombuchy potrzebne będą:

• 1 torebka czarnej lub zielonej herbaty

• 100 g białego cukru

• 250 ml wywaru z poprzedniej fermentacji (zaczyn)

• 1 kombucha (grzyb)

• 1 l wody

Przygotowanie

1. Herbatę należy zaparzyć, posłodzić i ostudzić. Przelewamy do dużego naczynia przeznaczonego do fermentacji (np. duży słój).

2. Gdy całość osiągnie temperaturę pokojową, dodajemy zaczyn, a na koniec kombuchę (kombucha nie powinna dotykać brzegu naczynia). Nakrywamy naczynie gazą.

3. Odstawiamy w suche, zacienione i ciepłe miejsce na około 6-8 dni.

4. Gotowy napój powinien mieć słodko-kwaśny smak. Otrzymany z fermentacji napój przelewamy przez sitko do butelek.

Jak dawkować kombuczę (kombuchę)?

Zaleca się ostrożne rozpoczęcie kuracji z kombuchy. Należy przeprowadzać ją powoli zarówno w przypadku dorosłych, jak i dzieci, zdrowych i chorych osób. Kurację zaczynamy od mniejszych dawek, a następnie stopniowo zwiększamy. Uważnie obserwujemy reakcję organizmu. W przypadku młodzieży i dorosłych najlepiej zaczynać od 2 łyżek stołowych (30 ml) trzy razy dziennie, zwiększając po kilku dniach do dawki około 150 ml trzy razy dziennie. Należy pamiętać, że nie można przesadzać z ilością spożytego napoju, aby ułatwić organizmowi detoksyfikację, którą wywołuje napój z kombuchy. Lepiej nie podawać go kobietom w ciąży, karmiącym, dzieciom oraz osobom ze stwierdzonymi chorobami wątroby.

Jak wyhodować grzyb herbaciany?

Przygotowanie napoju do fermentacji jest bardzo proste, ale trzeba najpierw posiadać „starter”, czyli tak zwanego „grzyba matkę”. Grzyb nawarstwia się po prostu w czasie wzrastania. Jedną z takich warstw można z łatwością oderwać i stworzyć własną kolonię. Następnie można wykorzystać ją do rozpoczęcia kolejnej fermentacji – oddać innej osobie, która chce przyrządzić napój z kombuchy, zalać niewielką ilością wywaru z kombuchy i przechowywać w lodówce. Grzybka do pierwszego przygotowania można również kupić w sklepie z produktami ekologicznymi.

Czy jest jakaś szkodliwość grzyba herbacianego?

Zdania na temat szkodliwości kombuczy są podzielone – niektórzy twierdzą, że wpływa niekorzystnie na zdrowie i przytaczają nieliczne przypadki zatruć – nie udowodniono jednak, że to właśnie kombucza je spowodowała. Podkreślają, że negatywnie wpływa na szkliwo zębów ze względu na dużą zawartość kwasów. Niemniej badania wykazują szereg wartości odżywczych, a wiele osób widzi na sobie pozytywny wpływ lub nie widzi szkodliwości. Liczni traktują kombuchę jako napój orzeźwiający, dużo lepszy od słodzonych napojów.

Jak przechowywać kombuchę – grzyb i napój?

Kombucha, czyli galaretowata kolonia grzybów i bakterii, przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje. Najlepiej włożyć ją do małego pojemnika, zalać niewielką ilością wywaru z kombuchy i przechowywać w lodówce przez dość długi czas. Napój z kombuchy przelewamy do butelek i wstawiamy do lodówki, by powstrzymać proces fermentacji i nie dopuścić do jego skwaśnienia.

Kombucza – podsumowanie

Kombuczę warto pić dla wyjątkowego smaku i właściwości probiotycznych. Niektórzy traktują ją jako napój orzeźwiający lepszy od słodzonych napojów. Odradzane jest picie napoju z kombuchy w nadmiernych ilościach, jak również niewskazane jest spożywanie go przez dłuższy czas. Warto o tym pamiętać przygotowując własną kombuczę.