Jak ograniczyć marnowanie żywności?

W czasach, gdy coraz silniej do głosu dochodzą tematy związane z ekologią, większość z nas spotkała się zapewne z pojęciem „less waste”. Idea, która związana jest z ograniczaniem wytwarzania śmieci (w postaci między innymi opakowań czy ubrań), dotyka również kwestii wyrzucania jedzenia. Marnotrawstwo żywności dotyczy nas wszystkich, jednak coraz więcej mówi się o sposobach na rozwiązanie tego problemu. Należą do nich świadome zakupy i wykorzystywanie tak zwanych „resztek” z lodówki.

Lista zakupów

Świadome zakupy to podstawa. Pierwszym krokiem jest planowanie – ustal jadłospis na kilka dni do przodu, a następnie spisz listę składników, które będą Ci potrzebne do jego wykonania. Przechodząc pomiędzy sklepowymi półkami, kupuj tylko to, co znajduje się na liście i ściśle się tego trzymaj. Kupowanie w mniejszych sklepach, zwłaszcza takich, w których towar podawany jest zza lady, zdecydowanie ułatwi ten proces.

Jak nie marnować jedzenia? Kupuj mniejsze ilości – dokładnie tyle, ile potrzebujesz do zaplanowanych posiłków, chyba że kupujesz produkty, które można zamrozić lub długo przechowywać (ryż, kaszę etc.). Możesz też skorzystać z aplikacji mobilnych. Za ich pomocą odpowiednio zaplanujesz i zweryfikujesz swoje zakupy lub dokonasz zamówienia online. O ile to możliwe, nie zabieraj ze sobą dzieci – przy nich zawsze trafi się jakiś nieplanowany zakup – i nie idź do sklepu głodny. Pusty żołądek sprzyja impulsywnym zakupom.

Przeczytaj także: Lista zakupów – co warto mieć w lodówce?

Termin przydatności do spożycia

Jeżeli chcemy kupować na zapas, musimy mieć świadomość, jak ważne jest odpowiednie przechowywanie żywności. Najwygodniejsze w przechowywaniu są produkty suche, które z reguły się nie psują. Należą do nich: kasze, ryże, makarony, sól, cukier, mąka czy herbata. Pamiętajmy jednak, by produkty, które nie wymagają specjalnego przechowywania, były trzymane w odpowiednio zacienionych i stosunkowo chłodnych miejscach. Najlepiej, by temperatura w takich pomieszczeniach nie przekraczała 20°C. Ważne, by w tym kontekście stosować się do zawartych na opakowaniach zaleceń producenta. Nieumiejętne czytanie etykiet i złe przechowywanie produktów to najczęstsze przyczyny psucia się żywności. Dotyczy to głównie produktów, które trzymamy w lodówce. Mięso i ryby mają swoje miejsce na dolnej półce, warzywa i owoce w szufladach, natomiast nabiał – w górnej części lodówki. Ponieważ jajka nie wymagają dużego chłodzenia, przechowujemy je w specjalnie przeznaczonym miejscu na drzwiach urządzenia. Warto zadbać, by w lodówce była ustawiona odpowiednia temperatura, w zależności od tego, co w niej przechowujemy. Nie dopuszczajmy do sytuacji, w której część produktów ulegnie zmrożeniu.

Jeszcze więcej wskazówek znajdziesz w artykule: Jak przechowywać żywność w lodówce?

Kolejną kwestią jest termin przydatności do spożycia. Możemy się spotkać z dwoma rodzajami dat ważności. Pierwsza z nich głosi: „Najlepiej spożyć przed…” – oznacza to tyle, że do określonego terminu jedzenie zachowa swoje wszystkie właściwości, o ile było odpowiednio przechowywane. „Należy spożyć do…” jest natomiast datą przydatności do spożycia, po której upływie produkt nie nadaje się już do wykorzystania i nie należy go konsumować.

Przygotowuj posiłki rozsądnie

Jak planować posiłki, by uniknąć marnowania jedzenia? Rozsądek nakazuje przede wszystkim zmniejszyć porcje. Prostym sposobem jest nakładanie każdego składnika na osobny talerz, na przykład na jednym talerzu ziemniaki, na drugim kotlety, na trzecim surówka. Dzięki temu, każdy domownik nałoży sobie taką porcję, jaką będzie w stanie zjeść, a to co zostanie będzie nadawało się do spożycia kolejnego dnia. Dobrym sposobem jest też przerabianie dań, przykładem niech będzie zamienienie rosołu w zupę pomidorową, purée w kotlety ziemniaczane czy czerstwego chleba w tosty francuskie.

Kolejna rzecz to upraszczanie dań poprzez stosowanie zamienników – na przykład wykorzystanie cebuli zamiast pora, orzechów włoskich zamiast egzotyczne brzmiących orzechów pekan, czy wieprzowiny zamiast wołowiny.

Ostatnia, ale chyba najistotniejsza kwestia, to dzielenie się jedzeniem z rodziną i przyjaciółmi, a także potrzebującymi. W ostatnim czasie powstaje coraz więcej punktów, do których można zanieść posiłek dla ubogich.

Marynuj i zamrażaj jedzenie

Marnotrawieniu można zapobiec również poprzez mrożenie żywności w pojemnikach próżniowych, które przedłużą jej trwałość nawet dwu- lub trzykrotnie, bez wpływu na wartości odżywcze. Do mrożenia nadadzą się zarówno świeże produkty, takie jak warzywa, owoce, chleb, mięso czy ciasto, jak i gotowe potrawy. Innym sposobem na przedłużenie żywotności niektórych produktów spożywczych jest robienie przetworów poprzez marynowanie lub suszenie – grzybów, warzyw i owoców, smażenie dżemów oraz robienie soków i nalewek. Z kolei mięso możemy zakonserwować poprzez wędzenie.

Ucz dzieci szacunku do jedzenia

Marnowanie żywności w Polsce plasuje nas na 5. miejscu wśród krajów, gdzie wyrzuca się najwięcej. Co więcej, skala marnotrawstwa jest tak duża, że ONZ postawiło sobie za cel, by do 2030 r. zmniejszyć marnowanie żywności o połowę. Możemy przyczynić się do poprawy tej sytuacji, zaczynając od samych siebie. Przede wszystkim, dzielmy się posiłkami – z rodziną, ze znajomymi, z sąsiadami, z potrzebującymi. Jeżeli to możliwe, gotujmy wspólnie. Przekonajmy się też do produktów, które może nie wyglądają najpiękniej, ale wciąż zachowują swoje wartości.

Ważną kwestią jest również edukacja na temat gospodarowania żywnością. Problem jednak nie kończy się wyłącznie na kupowaniu nadmiaru jedzenia i wyrzucaniu go. Ma to swoje odzwierciedlenie w przyrodzie – produkcja mięsa i artykułów odzwierzęcych realnie przyczynia się do wysokiej emisji gazów cieplarnianych, a zużywanych na nią są biliony litrów wody. Dlatego tak ważne jest zachowanie racjonalnych porcji żywieniowych – im mniej będziemy kupować i marnować, tym mniejsze będzie zapotrzebowanie na produkcję. Nie zapominajmy także o tym, że istotną rolę odgrywa segregacja śmieci.

W lipcu 2019 r. została w Polsce podpisana ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, regulująca sposoby postępowania oraz nakładająca na sprzedawców obowiązek zawarcia umowy z organizacją pozarządową, której będą nieodpłatnie przekazywać wycofywane z dystrybucji produkty, które wciąż pozostają zdatne do spożycia.

Istnieje wiele sposobów, by chociaż ograniczyć, a z czasem zupełnie wyeliminować, marnowanie żywności. Warto podjąć się tej próby i stopniowo wprowadzać w życie powyższe wskazówki. Powodzenia!