Jak jeść topinambur? Właściwości i pomysły na przepisy

Topinambur to kiedyś bardzo popularna roślina jadalna. W Europie znana od XVII wieku, jednak z czasem została wyparta przez ziemniaki i zapomniana. A szkoda, bo warto po nią sięgać jak najczęściej. W produkcie tym kryje się wielki potencjał. Pomysłów na potrawy z topinamburem nie brakuje. Od pewnego czasu znowu wraca do łask i do naszego menu.

Czym jest topinambur?

Topinambur to roślina z rodziny astrowatych, krewny cykorii, słonecznika i rumianku. Część jadalna to rozgałęzione bulwy w kolorach od jasnego brązu do jasnego różu. W smaku przypomina połączenie ziemniaków i orzechów. Warzywo pochodzi z Ameryki Północnej. Topinambur jest bardzo łatwy w uprawie, dobrze znosi zmienne warunki klimatyczne i niską temperaturę.

Jak wygląda sadzenie topinamburu? Bulwy topinamburu należy sadzić jesienią lub wczesną wiosną na głębokość 10-15 cm. Uprawy topinamburu nie wymagają też ochrony przed chorobami i szkodnikami. Kiedy zbierać topinambur? Od października do pierwszych przymrozków lub od marca. Najbardziej cenione są dwie jego odmiany: o białych bulwach w kształcie maczugi (Albik) oraz fioletowych, o nieregularnym kształcie (Rubik).

Przechowywanie topinamburu

Topinambur po wykopaniu nie jest tak łatwy do przechowania jak ziemniaki. Bulwy topinamburu szybko tracą wilgoć i więdną. Dlatego najlepiej nieumyte warzywo przechowywać przez kilka dni w lodówce lub chłodnej piwnicy. Można je także zamrozić – bulwy wtedy dokładnie oczyszczamy i obieramy. Przed mrożeniem warzywo można zblanszować.

Jakie właściwości ma topinambur?

Bulwa topinamburu zawiera wiele wartości odżywczych. To bogate źródło witamin: A, B, C, błonnika oraz składników mineralnych, makro- i mikroelementów, w tym żelaza, potasu, wapnia i selenu. Topinambur kalorie: 100 g topinamburu zawiera 41 kcal. Topinambur zawiera też dużo wody, węglowodanów, białek i bardzo mało tłuszczu. Warto pamiętać, że najwięcej tych cennych składników znajdziemy tuż pod skórką. Topinambur odpowiada za przeciwdziałanie otyłości i cukrzycy, obniża poziom glukozy we krwi i wartość cholesterolu. Ma działanie prebiotyczne – obniża PH w jelitach oraz stymuluje układ odpornościowy. Bulwy oraz liście topinamburu mają działanie antynowotworowe.

Jak jeść topinambur?

Topinambur jest doskonałym składnikiem kulinarnym. Warto wykorzystać jego walory smakowe i docenić wartości odżywcze. W najprostszej formie można go jeść na surowo, ale trzeba pamiętać, że z powodu dużej zawartości inuliny powoduje u niektórych wzdęcia. Surowy topinambur jest stosowany także do herbaty jako zamiennik cytryny lub jako składnik surówek np. z jabłkiem, orzechami i miodem. Można go cienko obrać lub dokładnie umyć szczoteczką (zachowa więcej korzystnych związków). Najlepiej nadaje się do spożycia ugotowany lub upieczony. Słonecznik bulwiasty gotuje się w ten sam sposób co ziemniaki, tylko trochę krócej. Możesz także przyrządzić z niego domowe frytki lub chipsy - wystarczy, że dobrze oczyścisz bulwy, pokroisz w słupki lub plasterki i usmażysz na dobrze rozgrzanym głębokim oleju.

Jest wykorzystywany jako dodatek do różnych dań np. jako puree z topinamburu. Świetnie sprawdzi się jako główny składnik zupy krem – do bulionu z warzyw dodaj ugotowany topinambur, dopraw i zmiksuj wszystko blenderem. Nadaje się również do kiszenia – nieobrane bulwy wystarczy umieścić w słoiku, zalać solanką i odczekać kilka dni.

Przeczytaj: Topinambur – czym jest? Właściwości i przepisy na potrawy

Co przygotować z topinamburu – przepisy

Pieczony topinambur z pieczarkami

Składniki:

• 4 bulwy topinamburu

• 100 g masła

• 300 g pieczarek

• sól, pieprz

• pęczek natki pietruszki

Przygotowanie

1. Piekarnik nagrzej do 180°C. Topinambur umyj, osusz i piecz przez 40 minut w gorącym piekarniku.

2. W tym czasie przygotuj nadzienie z pieczarek: grzyby oczyść i drobno posiekaj, a następnie duś na maśle pod przykryciem razem z połową porcji posiekanej natki pietruszki.

3. Upieczone i ostudzone bulwy przekrój wzdłuż na połowę i ostrożnie wydrąż miąższ.

4. Miąższ rozgnieć widelcem, połącz z grzybami, przypraw solą i pieprzem.

5. Farsz nałóż do wydrążonych bulw i posyp na wierzchu resztą natki pietruszki. Faszerowane topinambury zapiekaj jeszcze przez 15 minut w nagrzanym piekarniku.

Placki z topinamburu

Składniki:

• 500 g topinamburu

• 500 g ziemniaków

• 1 duża cebula

• 2 jajka

• 1 łyżka mąki ziemniaczanej

• 4 łyżki octu jabłkowego

• sól, pieprz do smaku

• olej do smażenia

Przygotowanie

1. Ziemniaki obierz i zetrzyj na drobnej tarce. Starte ziemniaki odsącz na gęstym sicie, tak by pozbyć się nadmiaru wody.

2. Topinambur obierz. Tuż po obraniu umieść go w wodzie z octem jabłkowym, by bulwy nie ciemniały. Po umyciu zetrzyj na tarce o małych oczkach.

3. Odsączone ziemniaki, starty topinambur, pokrojoną w kostkę cebulę, jajka, mąkę, sól i pieprz umieść w misce. Całość wymieszaj, ewentualnie doprawiając jeszcze do smaku.

4. Na patelni rozgrzej olej. Na rozgrzany tłuszcz wykładaj porcje ciasta. Placki smaż z dwóch stron do zarumienienia.

5. Gotowe placki odsącz z nadmiaru tłuszczu na papierowym ręczniku.

Pieczony chleb z topinamburu

Składniki:

• 500 g mąki pszennej


• 300 g topinamburu


• 25 g drożdży


• 250 ml wody


• 1 łyżeczka cukru


• 1 łyżka oleju


• ¼ łyżeczki soli


Przygotowanie

1. Topinambur obierz i ugotuj w osolonej wodzie. Odcedź i zmiksuj blenderem na gładkie puree.


2. Przygotuj zaczyn – cukier rozpuść w ¼ szklanki ciepłej wody, dodaj pokruszone drożdże i łyżkę mąki. Wymieszaj, odstaw pod przykryciem w ciepłe miejsce na ok. 10 min.


3. Zaczyn wymieszaj z puree z topinamburu, mąką, resztą wody, olejem i solą. W robocie kuchennym wyrób gładkie ciasto. Przykryj ściereczką i zostaw na godzinę, żeby wyrosło.


4. Wyrośnięte ciasto przełóż do naczynia żaroodpornego i piecz w piekarniku nagrzanym do 200° Celsjusza przez 40 minut.


Sałatka z pieczonego topinamburu

Składniki:

• 400 g topinamburu

• 100 g mieszanki sałat

• 1 jabłko

• ¼ szklanki orzechów włoskich

• 8 łyżek oliwy z oliwek

• 2 łyżki soku z cytryny

• 1 łyżka miodu

• 1 łyżka musztardy

• sól, świeżo zmielony pieprz do smaku

Przygotowanie

1. Do miseczki dodaj oliwę, świeżo wyciśnięty sok z cytryny, miód i musztardę. Wszystkie składniki bardzo starannie wymieszaj, np. przy pomocy trzepaczki, tak by powstała gładka i jednorodna emulsja. Sos odstaw i przed samym podaniem jeszcze raz dokładnie wymieszaj.

2. Topinambur dokładnie wyszoruj, pokrój na kawałki, dopraw solą, pieprzem i skrop oliwą. Piecz w piekarniku nagrzanym do 220°C przez ok. 25 minut. W połowie pieczenia, przewróć na drugą stronę.

3. Jabłko umyj i pokrój na plasterki. Orzechy upraż na suchej patelni.

4. Mieszankę sałat dokładnie opłucz, osusz i ułóż na talerzu. Na zielonej warstwie ułóż upieczone kawałki topinamburu, pokrojone jabłko oraz orzechy.

5. Całość polej przygotowanym sosem i wymieszaj.

Topinambur znów staje się popularny – można go coraz częściej spotkać w lokalnych sklepach, w dużych marketach spożywczych czy na targach z żywnością. Warto sięgać po niego jak najczęściej i przygotować zdrowe, pełne smaku potrawy.