Zakwas z buraków – właściwości

Zakwas buraczany jest ceniony głównie ze względu na swoje właściwości zdrowotne, ale w kuchni także jest niezastąpiony! Tylko zakwas z buraka pozwoli nam przygotować najbardziej esencjonalny i intensywny w smaku barszcz czerwony. Sprawdź, jakie właściwości prozdrowotne ma zakwas z buraków, poznaj przepis na ten dobroczynny napój i dowiedz się, kiedy warto go pić.

Co to jest zakwas buraczany?

Zakwas z buraków jest przejrzystym płynem w kolorze od ciemnej czerwieni aż do mocnego fioletu. Charakteryzuje się lekko kwaśnym smakiem i zapachem. Powstaje z buraków ćwikłowych na drodze fermentacji mlekowej.

Zakwas z buraka nazywa się inaczej kwasem buraczanym lub octem buraczanym. Różnice mogą wynikać z regionalnych rozbieżności – przepisy na tradycyjny zakwas buraczany są przekazywane zazwyczaj z pokolenia na pokolenie.

Pierwsze wzmianki na temat zakwasu z buraków sięgają XVI wieku. Wtedy gdański kupiec opisał sposób przyrządzania barszczu z jego dodatkiem. Zakwas buraczany jako sposób na wzmocnienie zdrowia, znany jest od czasów przedwojennych. W wielu regionach Polski zachowały się rodzinne opowieści z radami dziadków i babć, aby spożywać go każdego dnia.

Warto wiedzieć, że sok z buraków i zakwas z buraków to zupełnie co innego! Sok z buraka otrzymujemy poprzez wyciśnięcie soku z surowych warzyw, a zakwas buraczany potrzebuje procesu fermentacji.

Właściwości odżywcze i lecznicze zakwasu z buraka

Zakwas z buraka dostarcza wielu witamin i składników mineralnych. Wśród nich warto wymienić witaminę C, witaminy z grupy B, a także potas, cynk, magnez oraz żelazo. Jest również niskokaloryczny – wartość energetyczna zakwasu z buraka wynosi tylko 12 kcal na 100 ml.

Co ważne, zakwas z buraków zawiera bakterie kwasu mlekowego, które wspierają pracę jelit, poprawiając skład mikroflory jelitowej. A to z kolei ma pozytywny wpływ na odporność, w tym lepszą ochronę przeciwko wirusom i bakteriom. Dzięki temu, picie zakwasu wzmacnia organizm podczas przeziębień i antybiotykoterapii. Dodatkowo zakwas buraczany ma właściwości krwiotwórcze i może być polecany jako środek wspomagający leczenie niedokrwistości.

Sprawdź też właściwości surowego buraka

Zakwas z buraków do picia – co należy wiedzieć?

Zakwas buraczany można spożywać dla zdrowia, jak i korzystać z niego do celów kulinarnych. Dzięki niemu przygotujemy najlepszy barszcz czerwony, ale najlepiej stosować go jako napój na zimno – wtedy nie traci swoich właściwości.

Zakwas możemy wypijać rano lub wieczorem, chociaż najlepiej sięgnąć po niego z samego rana na czczo. Optymalna polecana dawka wynosi od pół szklanki dziennie. Możemy zacząć od mniejszych ilości, aby uniknąć rewolucji żołądkowych.

Kto nie powinien sięgać po zakwas buraczany do picia?

W związku z faktem, że zakwas z buraków zawiera sól, a buraki są także źródłem dość dużych ilości szczawianów i cukrów prostych, istnieją takie grupy osób, które powinny zrezygnować z jego picia lub stosować zakwas z umiarem. Należą do nich chorujący na nadciśnienie, cukrzycę i choroby nerek.

Z podawaniem zakwasu z buraka należy wstrzymać się także u małych dzieci. Możemy zacząć podawać go dopiero po 12. miesiącu życia, rozpoczynając najlepiej od pół łyżeczki do jednej łyżeczki każdego dnia.

Przeciwwskazaniem do picia zakwasu może być także nietolerancja histaminy. Kiszonki niestety mają ją w swoim składzie. W takiej sytuacji ilość wypijanego zakwasu należy dostosować do indywidualnych objawów.

Jak zrobić zakwas z buraków?

Przepis na zakwas buraczany jest wyjątkowo prosty! Skorzystaj z poniższych wskazówek, aby zrobić prawdziwy, tradycyjny zakwas.

Zakwas buraczany – przepis

Poniższe składniki wystarczą do przygotowania około pół litra zakwasu. Taka ilość wystarczy zaledwie na 4 dni, jeżeli zdecydujemy się wypijać codziennie po pół szklanki. Warto zastanowić się więc, czy nie przyrządzić od razu kilku słoików tego specyfiku!

Czas przygotowania: 20 minut

Czas trwania fermentacji: od 4 do 7 dni

Ilość: 500 ml zakwasu

Potrzebne składniki:

• 500 g buraków
• 500 ml wody
• pół łyżki soli

Przyprawy:

• kilka ząbków czosnku
• 2–3 liście laurowe
• kilka kulek ziela angielskiego

opcjonalnie

• pół korzenia chrzanu
• plaster świeżego imbiru

Niezbędne akcesoria:

• słoik o pojemności 700 ml – 1 l
• gaza lub ściereczka, najlepiej lniana lub bawełniana
• gumka recepturka 
• słoik o pojemności 500 ml z zakrętką lub butelka

Sposób przygotowania:

1. Słoik dokładnie wyparzamy wrzątkiem.
2. Buraki myjemy, a następnie obieramy i kroimy na mniejsze plasterki.
3. Układamy w słoiku warstwę buraków o grubości 2–3 plasterków, a następnie dodajemy do nich obrany ząbek czosnku, listek laurowy i 2 kulki ziela angielskiego.
4. Czynności te powtarzamy, aż ułożymy w słoiku wszystkie buraki.
5. Następnie całość zalewamy przegotowaną w czajniku wodą, najlepiej ciepłą, ale nie wrzącą.
6. Słoik przykrywamy gazą lub ściereczką i zabezpieczamy ją gumką recepturką.
7. Odstawiamy na co najmniej 4 dni w ciepłe, ciemne miejsce. Codziennie mieszamy!
8. Po 4 dniach możemy spróbować, czy zakwas jest odpowiednio kwaśny. Najlepiej kwasić go do 7 dni. Po tym czasie zakwas z buraka należy przelać do mniejszego słoika lub butelki albo zużyć od razu do celów kulinarnych.

Wskazówki kulinarne:

Ilość przypraw można zwiększyć, w zależności od smaku.

Buraki po kiszeniu zakwasu możesz wykorzystać do domowego barszczu.

Sprawdź także ten prosty przepis na kiszone buraki!

Jak przechowywać zakwas buraczany?

Zakwas z buraka należy przechowywać w lodówce, w zakręconym słoiku lub zamkniętej butelce. Polecany okres przechowywania sięga do czterech tygodni. Po tym czasie zakwas może zmienić swój smak na zbyt kwaśny i może tracić właściwości. Warto regularnie sprawdzać, czy na powierzchni zakwasu nie pojawia się pleśń.

Jeszcze raz przypominamy, aby dobrze wyparzyć słoik, z którego zamierzamy skorzystać do przyrządzenia zakwasu! Można także wypiec go w piekarniku, optymalnie w temperaturze 100 stopni przez 25 minut. Ten sposób znacznie zmniejszy ryzyko zepsucia się zakwasu, a my będziemy mogli cieszyć się jego właściwościami dłużej!