Jeżyny – właściwości i co z nich zrobić?

Te czarne owoce są pełne smaku i słodyczy. Dla wielu są również wspomnieniem beztroskiego lata, gdy wraz z przyjaciółmi jadło się je prosto z krzaczka. Jeżyny, znane również jako ostrężyny, otrzymały miano polskich superowoców. Zawdzięczają je wysokiej zawartości witamin, składników mineralnych oraz związków bioaktywnych o działaniu prozdrowotnym. Nic więc dziwnego, że jeżyny są traktowane jak naturalne lekarstwo. Jeśli nie masz pomysłu, w jaki sposób wykorzystać jeżyny w posiłkach, przeczytaj nasze wskazówki i sprawdzone przepisy.

Jeżyny – właściwości prozdrowotne

Jak już zostało to wspomniane, jeżyny są bogatym źródłem witamin (C, E, K oraz witamin z grupy B) oraz składników mineralnych (potas, magnez, mangan, żelazo, cynk i miedź). Jednocześnie zawierają znaczne ilości błonnika i antyoksydantów. Połączenie tych wszystkich związków korzystnie wpływa na nasz organizm. Dotyczy to m.in. wsparcia układu odpornościowego, pokarmowego i układu krążenia, obniżenia ryzyka chorób serca, zapobiegania niektórym nowotworom, poprawy wzroku, uregulowania glikemii oraz poprawy kondycji skóry i włosów.

Do licznych właściwości jeżyn dochodzi także ich niska kaloryczność – zaledwie 43 kcal w 100 g owoców. Dzięki temu mogą je jeść również osoby na diecie odchudzającej.

Należy jednak pamiętać, że korzyści zdrowotne zauważalne są przy regularnym jedzeniu jeżyn. Z tego względu należy zadbać, by pojawiały się w diecie przez cały rok.

Co można zrobić z jeżyn?

Czarne owoce jeżyny jak najbardziej można jeść na surowo jako samodzielną przekąskę. Najlepiej smakują zerwane prosto z krzewu, jednak z powodzeniem możesz wykorzystać je do przygotowania różnych smakołyków. Świeże jeżyny użyjesz jako dodatek do jogurtów, muesli, granoli, owsianek, smoothie, galaretek. Warto również wypróbować pierogi z jeżynami. Miłośnicy słodkości mogą lekko poddusić owoce a następnie dodać je do ciasteczek, drożdżówek, ciast, tortów, placuszków czy puddingów. Zmiksowane owoce można wykorzystać jako polewę do deserów. Z kolei kisiel z jeżyn i jabłek będzie doskonałą propozycją na lekki podwieczorek. Z owoców można przygotować również orzeźwiające lody.

Słodko-kwaśny smak jeżyn pasuje również do wytrawnych dań. Wielu kucharzy wykorzystuje je do przygotowania sosów oraz konfitur do wędlin i mięsa. Sos jeżynowy podaje się najczęściej do kaczki, cielęciny, wieprzowiny oraz dziczyzny. Niektórzy łączą sos również z różnego rodzaju serami (pleśniowymi, miękkimi i półtwardymi) z mleka krowiego lub koziego.

Jeżyny nadają się również do przygotowania różnych przetworów. Mogą to być: dżemy, konfitury, soki, syropy, kompoty, a nawet wina.

Nie tylko owoce jeżyny możesz wykorzystać w kuchni – z ususzonych liści zaparzysz herbatę, którą najczęściej stosuje się ją na problemy trawienne, ma ona również właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne.

Co można zrobić z jeżyn na zimę? 

Sezon na jeżyny trwa dość krótko, zazwyczaj od końca lipca do końca września. Na szczęście są sposoby, by cieszyć się ich smakiem i korzyściami zdrowotnymi przez cały rok. Konkretnie chodzi o różnego rodzaju przetwory. Z jeżyn można przygotować m.in.: dżem, sok, syrop, konfiturę czy kompot. Dodatkowo owoce można ususzyć lub zamrozić.

Dżem z jeżyn – przepis

Samodzielne wykonanie dżemu jeżynowego jest bardzo proste:

Składniki:

• 1 kg jeżyn,
• 500 g cukru (ilość cukru dopasuj w zależności od preferencji),
• sok z 1 cytryny,
• żelatyna (opcjonalnie),

Sposób przygotowania:

1. Przygotowanie dżemu jeżynowego zacznij od dokładnego umycia i osuszenia owoców. Usuń liście, szypułki, zanieczyszczenia, niedojrzałe lub zepsute owoce.
2. Tak przygotowane jeżyny umieść w garnku i zalej sokiem z cytryny. Garnek postaw na płycie kuchennej i ustaw średnią moc grzania lub średni ogień. Owoce duś do momentu, aż zmiękną i puszczą sok. Zazwyczaj trwa to około 10–15 minut.
3. Następnie owoce przetrzyj przez sitko do nowego garnka. Ma to na celu oddzielenie pestek od pulpy owocowej oraz uzyskanie gładkiej konsystencji. Jeśli chcesz mieć pewność, że w dżemie nie będzie żadnej pestki, przetrzyj dwukrotnie owoce przez sitko.
4. Gotową i gładką masę jeżynową przełóż do garnka i dodaj cukru. Całość gotuj na wolnym ogniu, często mieszając, aż cukier się rozpuści. Z czasem dżem powinien zgęstnieć.
5. (Opcjonalnie): Aby przyspieszyć zagęszczanie dżemu, możesz użyć żelatyny. Rozpuść ją w niewielkiej ilości wrzącej wody, a następnie dodaj do gotującej się mieszanki z jeżyn. Podczas dodawania żelatyny dobrze i dokładnie mieszaj całość dżemu. W ten sposób uzyskasz jednolitą konsystencję.
6. Dżem gotuj na wolnym ogniu przez około 20–30 minut. Czas może się różnić w zależności od dojrzałości owoców, ich wielkości oraz tego, jak gęsty dżem chcesz uzyskać. Dla pewności możesz wykonać próbę talerzyka. Jeśli niewielka ilość przygotowywanego dżemu umieszczona na pionowo ustawionym talerzyku zatrzyma się, to znak, że dżem jest gotowy. Jeśli dżem spłynie z talerzyka, to pogotuj go jeszcze kilka minut.
7. Gdy dżem osiągnie odpowiednią konsystencję, zdejmij go z ognia i jak najszybciej przełóż do czystych i wyparzonych słoików. Po zapełnieniu i zakręceniu słoików dobrze jest, je obrócić i postawić na zakrętce. Dzięki temu będą one szczelniej zamknięte.
8. Pozwól dżemowi ostygnąć w słoikach, a następnie przechowuj go w chłodnym i ciemnym miejscu.

Wypróbuj przepis: Torcik jeżynowy.

Jeżyny, mimo niewielkich rozmiarów, kryją w sobie ogrom składników odżywczych, mineralnych oraz biologicznie aktywnych. Do tego są pełne smaku. Ich największą zaletą jest jednak możliwość wykorzystania ich w wypiekach oraz różnych daniach, nawet tych wytrawnych.