Rodzaje kasz – jak ugotować i do czego pasują?

Kasza to jeden z najzdrowszych i najbardziej uniwersalnych składników naszej kuchni. Różne rodzaje oferują bogactwo smaków, tekstur i wartości odżywczych. W tym artykule poznasz najpopularniejsze kasze, dowiesz się jak je prawidłowo ugotować oraz do jakich potraw najlepiej je wykorzystać. Od klasycznej kaszy gryczanej po egzotyczny kuskus – przedstawimy sprawdzone metody gotowania i inspirujące pomysły na wykorzystanie w codziennej kuchni.

Najpopularniejsze rodzaje kasz

Świat kasz jest niezwykle różnorodny i fascynujący. Pochodzące z różnych zakątków świata ziarna oferują nie tylko wyjątkowe walory smakowe, ale także bogactwo składników odżywczych. Kasza to doskonały dodatek do obiadu, podstawa sycących śniadań i składnik wielu międzynarodowych potraw.

• Wśród najpopularniejszych rodzajów zdecydowanie dominuje kasza gryczana, znana przede wszystkim z polskiej kuchni. Jest ona bezglutenowa, bogata w białko, żelazo i magnez. Ma charakterystyczny, orzechowy smak i doskonale komponuje się z mięsem, warzywami oraz sosami.
• Kasza jaglana to kolejny hit współczesnej kuchni dietetycznej. Ta złocista odmiana jest doskonałym źródłem krzemu, który wpływa pozytywnie na stan włosów, skóry i paznokci. Ma delikatny, lekko słodkawy smak i sprawdza się zarówno w daniach słonych, jak i słodkich deserach.
• Kasza jęczmienna to tradycyjny składnik polskiej kuchni, ceniony za swój smak i sycące właściwości. Jest bogata w błonnik, co wspomaga trawienie i daje długotrwałe uczucie sytości. Doskonale sprawdza się w żurkach, z kotletami schabowymi czy jako dodatek do sosów.
• Kuskus to drobna kasza pochodząca z kuchni północnoafrykańskiej. Przygotowuje się ją niezwykle szybko, a jej neutralny smak pozwala na tworzenie różnorodnych kompozycji smakowych. Jest idealna do sałatek lub jako podstawa letnich dań.

• Bulgur to kasza pszenna popularna w kuchni bliskowschodniej. Ma orzechowy smak i jędrną konsystencję. Wykorzystuje się ją do przygotowania jako dodatek np. do mięsnych klopsików.
• Kasza manna to kasza, która powstaje w wyniku mielenia na przemiał pszenicy na mąkę. Można ją szybko i łatwo przygotować. Rozróżnia się także kaszę manną razową, która posiada wyższą zawartość składników mineralnych oraz błonnika. Jest lekkostrawna, ale niedozwolona w diecie bezglutenowej. Kaszę manną można przygotować jako samodzielną potrawę; często występuje w postaci zupy mlecznej czy kisielu. Z powodzeniem używa jej się jako zagęszczacza do ciast, zup i przetworów mięsnych, a także jako zamiennik makaronu i dodatek do zup.

Zobacz również: Jak ugotować kaszę mannę?

• Kasza kukurydziana – jak sama nazwa wskazuje – uzyskiwana jest z kukurydzy i występuje w postaci drobnego i grubego grysiku. Białko zawarte w kaszy kukurydzianej nie zawiera tryptofanu, nie wywołuje tym samym reakcji alergicznych. Ma lekko gorzkawy smak, świetnie komponuje się z cebulą i żółtym serem, stanowiąc częsty element różnego rodzaju zapiekanek, a także tortilli. 
• Kaszę owsianą otrzymuje się z ziarna owsa. Jest bogata w błonnik i składniki mineralne. Gwarantuje szybkie poczucie sytości, obniża stężenie cholesterolu w organizmie i pozytywnie działa na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Idealnie nadaje się do wszelkiego rodzaju potraw mlecznych oraz deserów. Z powodzeniem można ją wykorzystać również jako dodatek do farszów i kotletów. Zdecydowanie najlepiej komponuje się w słodkich wariacjach i z dodatkiem owoców.

Sprawdź także: Kuchnia polska.

1. Kasza gryczana

Kasza gryczana to kasza bezglutenowa, powstająca z gryki. W sklepach możesz znaleźć kaszę gryczaną paloną oraz białą niepaloną, jednak to ta pierwsza, ze względu na swój intensywny smak, jest najbardziej popularna. Bogata nie tylko w białko, ale również magnez, wapń, żelazo czy fosfor. Jest również cennym źródłem przeciwutleniaczy, które między innymi wspierają uszczelnianie naczyń krwionośnych.

Doskonale komponuje się z wszelkiego rodzaju daniami mięsnymi, a także grzybami. Klasykiem już jest kasza gryczana z gęstym, śmietanowym sosem grzybowym czy pieczenią, również obficie polaną sosem. Można ją także wykorzystać np. do faszerowania gołąbków czy wegetariańskich pierogów.

Pomysły na dania z kaszą gryczaną: Kasza gryczana.

Jak i ile gotować kaszę gryczaną, aby była sypka?

Kasza gryczana to prawdziwa królowa polskich kasz. Aby uzyskać idealnie sypką konsystencję, kluczowe są odpowiednie proporcje i technika przygotowania.

Podstawowe proporcje to 1 szklanka kaszy na 2 szklanki wody lub bulionu. Ten stosunek gwarantuje, że będzie ona idealnie ugotowana – ani za sucha, ani za mokra.

Sekretem sypkiej kaszy gryczanej jest prażenie przed gotowaniem. Należy ją prażyć na suchej patelni przez 2–3 minuty, mieszając regularnie, aż ziarna nabiorą złocistego koloru i zaczną wydawać intensywny aromat. Prażenie nie tylko pogłębia smak, ale także sprawia, że kasza lepiej utrzymuje swoją strukturę podczas gotowania.

Po uprażeniu kaszę wsyp do wrzącej, lekko osolonej wody lub bulionu. Czas gotowania to 15–20 minut pod przykryciem. Ważne jest, aby nie mieszać jej podczas gotowania – może to sprawić, że stanie się klejąca. Po ugotowaniu odstawiamy garnek z kuchenki i pozostawiamy pod przykryciem na 5 minut, aby „odpoczęła”.

Gotową kaszę wzbogacisz masłem, świeżymi ziołami lub prażoną cebulką. Doskonale komponuje się z gulaszami, kotletami, duszonymi warzywami czy sosami grzybowymi.

2. Kasza jaglana 

Powstająca z łuskanego ziarna prosa kasza jaglana popularna jest zwłaszcza wśród alergików i osób nietolerujących glutenu. Zasadotwórcza i bogata w białko, wykazuje właściwości antywirusowe. Dzięki zawartości krzemu korzystnie wpływa na wygląd naszych włosów, skóry czy paznokci, a nawet poprawia kondycję stawów. Zawiera ponadto spore ilości żelaza oraz lecytyny, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.

Ze względu na swój łagodny smak i dość kleistą konsystencję, sprawdza się przede wszystkim jako składnik zapiekanek, placków czy wypiekanych chlebków, a także wszelkiego rodzaju dań na słodko (np. z dodatkiem bakalii jako sycące śniadanie) i deserów.

Czytaj także: Co jest zdrowsze? Owsianka czy jaglanka?

Jak ugotować kaszę jaglaną – metody i proporcje

Kasza jaglana zyskuje coraz większą popularność ze względu na swoje wyjątkowe właściwości odżywcze i uniwersalność zastosowania.

Podstawowe proporcje to 1 szklanka kaszy jaglanej na 2,5 szklanki płynu. Przygotowanie jej zawsze rozpocznij od dokładnego płukania. Przemywaj w zimnej wodzie tak długo, aż woda stanie się przejrzysta. To usuwa gorzkawe substancje i zapewnia lepszy smak po ugotowaniu.

Czas gotowania kaszy jaglanej to 20–25 minut. Wsyp ją do wrzącej, osolonej wody, zamieszaj raz, zmniejsz ogień do minimum i gotuj pod przykryciem. Po ugotowaniu odstaw na 10 minut, aby nabrzmiała.

Kasza jaglana na słodko to doskonały pomysł na zdrowe śniadanie. Gotuj ją na mleku (roślinnym lub zwierzęcym), dodając szczyptę soli i łyżkę miodu lub syropu klonowego. Po ugotowaniu możesz wzbogacić ją owocami, orzechami czy cynamonem.

Kasza jaglana na słono sprawdza się jako dodatek do obiadów. Ugotuj ją na bulionie warzywnym, dodając ulubione przyprawy jak kurkumę, tymianek czy rozmaryn.

Doskonale sprawdza się ona w różnorodnych potrawach: od sałatek i kotletów jarskich, przez faszerowane warzywa, po słodkie budynie i desery. Jej delikatny smak pozwala na eksperymentowanie z różnymi smakami i składnikami.

Zobacz również: Właściwości kaszy jaglanej i dlaczego warto ją jeść?

3. Kasza jęczmienna 

Poza popularnymi kaszami gryczaną i jaglaną warto poznać także inne interesujące odmiany, które wzbogacą nasze kulinarne doświadczenia.

Kasza jęczmienna, choć zawiera gluten, doceniana jest przede wszystkim za błonnik w postaci beta-glukanu, który minimalizuje ryzyko skoków poziomu glukozy we krwi, wzmacnia błonę śluzową jelit, a także obniża poziom tzw. złego cholesterolu.

Występuje w kilku odmianach, co sprawia, że jest wszechstronnym i nadzwyczaj uniwersalnym dodatkiem zarówno do dań wytrawnych, jak i na słodko, doskonale komponując się zwłaszcza z różnego rodzaju warzywami.

• Kasza perłowa – drobna odmiana kaszy jęczmiennej, powstająca z połamanego i wypolerowanego ziarna jęczmienia, uznawana za najsmaczniejszą, jest podstawą znanej i lubianej od setek jak w Polsce zupy, jaką jest krupnik. Często wykorzystywana również jako farsz do gołąbków czy dodatek do dań mięsnych i grzybowych, np. gulaszu.
• Kasza pęczak – to obłuskane i wypolerowane ziarno jęczmienia, które nie zostało poddane dalszej obróbce. Zachowuje najwięcej typowych dla kaszy jęczmiennej wartości odżywczych. Kiedyś używana przede wszystkim jako składnik wigilijnej kutii, obecnie wykorzystywana chętnie jako baza różnego rodzaju sałatek oraz dań typu kaszotto.

Dowiedz się więcej: Rodzaje kaszy jęczmiennej oraz ich zastosowanie w kuchni.

Jak i ile gotować kaszę jęczmienną

Kasza jęczmienna sprzedawana jest zarówno w wygodnych woreczkach, jak i w sypkiej postaci. Bez względu na to, po które z nich sięgniesz, przed gotowaniem należy opłukać ziarna. Kaszę jęczmienną gotuje się w proporcjach 1:3 (1 szklanka kaszy na 3 szklanki wody) przez około 15–20 minut. Jeżeli zależy Ci na bardziej kleistej wersji, zmień proporcje na 1 porcja kaszy na 3,5 porcji wody. Kasza jęczmienna doskonale sprawdza się w zupach, kotletach czy jako dodatek do duszonych warzyw.

Inspiracje jak ją wykorzystać w kuchni: Kasza pęczak.

4. Kuskus

Kasza kuskus to produkt z pszenicy durum, który powstaje przez jej rozdrobnienie, ugotowanie na parze i ponowne wysuszenie. Choć technicznie bliżej jej do makaronu niż klasycznej kaszy, zachowuje lekką, sypką strukturę po zalaniu gorącą wodą. Kuskus jest szybki w przygotowaniu i uniwersalny – świetnie sprawdza się jako dodatek do mięs, warzyw, sałatek czy dań kuchni bliskowschodniej. Można go podawać zarówno na ciepło, jak i na zimno.

Jak przygotować kuskus?

Kuskus to prawdopodobnie najszybsza kasza w przygotowaniu. Wystarczy zalać ją wrzącą wodą lub bulionem w proporcji 1:1, dodać łyżkę oliwy i pozostawić pod przykryciem na 5 minut. Po tym czasie zamieszaj ją widelcem. Kuskus doskonale komponuje się z warzywami, mięsem, owocami morza czy jako baza dla kolorowych sałatek.

5. Kasza bulgur 

Kasza bulgur to odmiana kaszy, która przywędrowała do nas z Bliskiego Wschodu. Powstaje z pszenicy durum, której ziarna najpierw są gotowane i suszone, a następnie gniecione. W efekcie uzyskuje się kasze o różnej grubości, co warunkuje jej późniejsze wykorzystanie. Ceniona przede wszystkim za wyjątkowo wysoką zawartość białka i błonnika pokarmowego, co korzystnie wpływa na pracę układu pokarmowego i wspomaga usuwanie toksyn z organizmu. Jednocześnie charakteryzuje się dość niskim indeksem glikemicznym i kalorycznością, dzięki czemu wspiera walkę o smukłą sylwetkę. Oprócz tego zawiera spore ilości kwasu foliowego, wapnia, magnezu oraz potasu.

Kasza bulgur w gruboziarnistej odmianie wykorzystywana jest przede wszystkim do różnego rodzaju zapiekanek czy potraw typu pilaw. Z kolei jej drobnoziarnista odmiana często znajduje zastosowanie jako nadzienie do faszerowania warzyw, składnik zup czy element zdrowych sałatek, jak np. tabbouleh z pomidorami, ogórkami i pietruszką.

Przepisy z jej wykorzystaniem: Kasza bulgur.

Jak i ile gotować kaszę bulgur

Kaszę bulgur przygotowuje się bardzo szybko – wystarczy zalać ją wrzącą wodą w proporcji 1:1,5 i pozostawić pod przykryciem na 15–20 minut. Nie wymaga gotowania, tylko zaparzenia.  By uzyskać bardziej sypką wersję, można dodać do wody odrobinę oleju, a następnie gotować na niewielkim ogniu około 10 minut.

Dlaczego warto jeść kasze?

Kasze od lat uznawane są za niezwykle wartościowe, zdrowe i pomocne w utrzymaniu szczupłej sylwetki oraz zdrowia. 

• Pomagają schudnąć – warto wiedzieć, że kasze przeważają nad popularnymi w naszym kraju ziemniakami, ryżem i makaronem pod względem wartości odżywczych. Każdy, kto chociaż raz był na diecie odchudzającej wie, że niezwykle ważnym jej elementem jest unikanie gwałtownych skoków insuliny. To właśnie węglowodany złożone, zawarte w kaszach, odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie naszego organizmu, w efekcie czego drastycznie maleje zagrożenie otyłością, cukrzycą czy chorobami krążenia, a poziom insuliny pozostaje na długi czas na odpowiednim, stałym poziomie. 

• Pełne wartości – kasze niemalże nie zawierają tłuszczu, ale są zasobne w tak ważny dla nas błonnik. To dzięki niemu lepiej przyswajamy tłuszcze, a ponadto zaspokajamy nasz głód na dłużej i przyspieszamy metabolizm. Jedząc kasze ze zdrowymi dodatkami, takimi jak warzywa gotowane na parze, chude białko w postaci indyka lub kurczaka, zapewniamy sobie smaczny, sycący i pełnowartościowy posiłek. Możliwości łączenia kaszy z innymi produktami jest wiele; można z nich wyczarować prawdziwe kulinarne cuda! Co bardzo istotne, kasza nie ogranicza się jedynie do formy daniowego dodatku. Zrobienie pasztetu, wegetariańskich kotlecików czy deseru, jest dziś świetną alternatywą dla tradycyjnych, ciężkostrawnych i kalorycznych rozwiązań. 
• Zamiast słodyczy – udręką i utrapieniem osób na diecie, najczęściej jest rezygnacja z tak ukochanych przez nich słodyczy. Okazuje się jednak, że decydując się na zrzucenie zbędnych kilogramów, nasz jadłospis nie musi być ubogi w smakowite przekąski czy desery. Sposobów na wykorzystanie kaszy w słodkim menu jest naprawdę mnóstwo, począwszy od porannych „jaglanek” z owocami, a skończywszy na kremie czekoladowym czy puddingu. Wystarczy odrobina kreatywności i voilà! Bez względu na to, czy ktoś jest na diecie odchudzającej czy po prostu dba o swoje zdrowie, powinien zdecydowanie włączyć kaszę do swojego menu.

Oprócz oczywistych walorów smakowych, ma ona mnóstwo właściwości sprzyjającym nie tylko świetnemu samopoczuciu, ale i wyglądowi. To właśnie kasze pomagają w detoksie organizmu, zrzuceniu zbędnych kilogramów i dostarczeniu organizmowi najpotrzebniejszych wartości odżywczych.

Kasza w Twojej kuchni, od ostrości do słodkości

Posiadając jakąkolwiek kaszę w kuchni, czy to jaglaną, pęczak czy gryczaną, każdy z nas jest w stanie wyczarować z niej prawdziwe kulinarne cuda. Przede wszystkim, kasza to świetny pomysł na przygotowanie zdrowej i pełnowartościowej mąki. Zrobienie jej zajmuje dosłownie kilka minut, a cała praca tak naprawdę należy do robota kuchennego, miksującego ziarenka w drobny pył. Tak przygotowaną mąkę wykorzystaj do zagęszczania zup, ciast, deserów czy dań głównych. Nie obawiaj się ani smaku, ani aromatu – to właśnie dzięki kaszy, dania zyskają niesamowity posmak i atrakcyjny wygląd, nie wspominając o walorach odżywczych.

• Na obiad - oprócz standardowego wykorzystania kaszy, a więc jako dodatku do dań głównych, świetnym pomysłem jest wykorzystanie kaszy jako dania głównego! Wystarczy, że do ugotowanej kaszy jaglanej czy gryczanej dodasz podsmażone z cebulką pieczarki, pietruszkę, odrobinę zmiksowanych płatków owsianych lub innych ulubionych oraz jajko, wszystko zblendujecie i masa na kotleciki gotowa! Jeśli z kolei lubisz sushi, ale chciałbyś zjeść je w nieco innym wykonaniu, idealnym do tego składnikiem jest kasza pęczak, która po ugotowaniu pozwoli na przygotowanie kaszi, czyli naszego polskiego sushi. 
• Do chleba – kasza, to również idealna baza do upieczenia wegetariańskiego, pełnego smaku i zdrowia pasztetu. Podobnie, jak w przypadku kotlecików, wystarczy, że do ugotowanej kaszy dodaj swoje ulubione składniki, na przykład ziarna słonecznika i podduszone warzywa, a otrzymasz genialny pasztet, który zachwyci wszystkich domowników i gości. 
• Na deser – desery to coś, co większość z nas lubi najbardziej. Niestety, nie zawsze są one zdrowe, a bardzo często tuczące i wysokokaloryczne. Właśnie dlatego powinieneś się zdecydować na wykorzystywanie kaszy podczas przygotowania deserów. Tutaj liderką jest coraz popularniejsza w naszym kraju, kasza jaglana, z której przygotujesz niemal wszystko, począwszy od słodkich śniadań, skończywszy na ciastach, ciasteczkach i słodkich kremach. Jeśli chcesz rano zjeść coś słodkiego, zalej kaszę jaglaną mlekiem kokosowym, dodaj odrobinę orzechów i miodu, a pyszny i zdrowy posiłek przygotuje się tak naprawdę sam, w kilka minut. Jeśli najdzie Cię ochota na ciasto lub ciasteczka, wykorzystaj albo ugotowaną kaszę, albo przygotowaną wcześniej mąkę, dodaj ulubione składniki, a efekt przerośnie Twoje oczekiwania. Popuść wodze swojej fantazji i stwórz kulinarne cuda, bo dzięki kaszy to naprawdę możliwe.

Kasza to prawdziwy skarb współczesnej kuchni. Znajomość różnych rodzajów i technik ich przygotowania otwiera przed nami szerokie możliwości kulinarne. Warto eksperymentować, łączyć różne smaki i odkrywać nowe ulubione przepisy.