Organizacja kuchni i urządzenia, które pomogą nie marnować żywności

Jak zaplanować zakupy i jak przechowywać żywność, aby ograniczyć marnowanie? Oto kilka prostych zasad organizacji kuchni, a także urządzeń, które pomagają zarządzać ilością jedzenia w domu.

Marnowanie żywności - ogromny problem współczesnego świata

Aby mieć obraz problemu marnowania żywności, przyjrzyjmy się liczbom:

Każdego roku na świecie marnowane jest 1,3 mld ton jedzenia - to ⅓ ilości całej produkowanej żywności. W Europie marnuje się 100 mln ton żywności rocznie, w tym w Polsce aż 9 mln ton.

W Polsce w skrajnym ubóstwie żyje ok. 2,5 mln osób, a ¼ Polaków ze względów ekonomicznych nie spożywa pełnowartościowych posiłków. 

Czteroosobowa rodzina w Polsce traci rocznie ok. 2,5 tys. złotych wyrzucając niezjedzoną żywność.

Te liczby robią wrażenie i zapewne u wielu osób pojawia się pytanie: Ale jak?

Według badań, prowadzonych przez Bank Żywności, głównymi przyczynami marnowania żywności w gospodarstwach domowych są:

• 46% przegapienie terminu ważności

• 33% niewłaściwe przechowywanie

• 22% zakup złych jakościowo produktów

• 21% zbyt duże porcje posiłków

• 21% robienie zbyt dużych zapasów, bez list zakupowych

• 6% brak pomysłów na wykorzystanie składników

Większość wymienionych przyczyn marnowania żywności możemy wyeliminować bez większego problemu. Wystarczy zmienić swoje dotychczasowe nawyki, stosować się do kilku prostych zasad i wykorzystywać rozwiązania, które pomogą nam utrzymać zakupione produkty spożywcze w świeżości.

Jak planować zakupy, aby ograniczyć marnotrawstwo żywności?

Większość rozwiązań jest naprawdę prostych do wdrożenia. Część z nich może się nawet wydać oczywista, ale nie wystarczy o nich wiedzieć - trzeba je stosować i znajdować ulepszenia.

Zaproponowane niżej rozwiązania przyczynią się nie tylko do ograniczenia ilości marnowanej żywności, ale również wpłyną w dużym stopniu na ogólną organizację życia rodzinnego - w tym na organizację czasu, np. na zoptymalizowanie czasu potrzebnego na przygotowanie posiłków.

Lista zakupów

Co sprawia, że szafki z zapasami w kuchni się nie domykają? Najczęściej to, że chcemy w nich magazynować zbyt dużo. Czy potrzebujemy magazynować w kuchni aż tyle produktów? Zwykle nie. Powodem nadmiernego magazynowania produktów spożywczych jest robienie nieprzemyślanych zakupów. Tu było coś w promocji, tam coś, co może warto spróbować, a tu znowu coś, co wydaje nam się, że właśnie się skończyło… 

A jakby dodać do tego, że idziemy na zakupy na tzw. “głodniaka” to efekt przepełnionego koszyka gwarantowany.

Lista zakupów może być tworzona w domu na bieżąco lub przed samym wyjściem na zakupy.

Może być bardzo tradycyjna spisana na karteczce lub być formie elektronicznej na telefonie.

Oby tylko była! - wtedy wystarczy odrobina samodyscypliny i wychodzimy ze sklepu z tym czego faktycznie potrzebujemy.

W przygotowywanie list zakupowych warto angażować dzieci. Po pierwsze po to, aby wyrabiać w nich nawyki od lat, po drugie, aby dać im zajęcie w sklepie, po trzecie, aby mieć wiarygodny powód, dlaczego odmawiamy kupowania niektórych rzeczy, które kuszą najmłodszych w sklepie.

Planowanie posiłków

Planowanie posiłków to kolejny stopień wtajemniczenia, ale też mocno powiązany z tworzeniem list zakupowych proces.

Skuteczne planowanie pozwala wykorzystać składniki i półprodukty tak, by nic się nie zmarnowało, ale również tak, by jedzenie było w miarę różnorodne.

Za przykład może posłużyć rosół, który kilka dni później może stać się ulubioną pomidorową, a mięso, na którym był gotowany może w części posłużyć jako farsz do naleśników/pierogów lub potrawka z ryżem lub kaszą.

Więcej przepisów na jedzenie z resztek można znaleźć tutaj: przepisy na dania z resztek.

Planowanie posiłków to nie tylko różnorodność domowego menu, ale również sposób na sporą oszczędność czasu:

• mniejsza ilość wyjść do sklepu

• mniej czasu na poszukiwanie inspiracji 

• mniej czasu na sprzątanie kuchni po przygotowywaniu posiłków.

Organizacja kuchni i przechowywanie żywności

Istnieje kilka zasad, których powinniśmy się trzymać, jeśli chcemy na bieżąco spożytkować zakupy i ograniczyć wyrzucanie.

Najmniej żywności marnuje się w kuchniach i spiżarniach, w których panuje porządek. 

Porządek w zapasach spożywczych to taki stan, w którym panuje kategoryzacja produktów.

Poszczególne zapasy żywności mają swoje jedno wyznaczone miejsce, tzw. strefa zapasów. 

Jeżeli zapasy są układane tam, gdzie akurat zdarzyło się jakieś wolne miejsce, to łatwo o nich zapomnieć: zdublować zakup lub przegapić termin przydatności.

Organizując kuchnię należy brać pod uwagę, gdzie będzie najwygodniej rozpakowywać zakupy i skąd sięgać po produkty podczas przygotowywania posiłków. Po które produkty będziemy sięgać rzadziej, a które powinny trafić do podręcznych szuflad i szafek.

Produkty, z których korzystamy najczęściej można przechowywać w specjalnych pojemnikach plastikowych, metalowych lub szklanych, które skutecznie chronią przed molami spożywczymi i częstym czyszczeniem szafek z rozsypanych opakowań firmowych.

Pojemniki możemy opisać lub kupić takie, w których widać przechowywane produkty - wówczas mamy właściwie gotową listę zakupów. Wystarczy zajrzeć do szafki lub szuflady i spisać, czego nam potrzeba. 

Warunki przechowywania i termin przydatności

W kwestii zapewnienia warunków odpowiednich do przechowywania najlepiej sugerować się warunkami, jakie panowały w sklepie. Jeżeli produkt braliśmy z półki, to znaczy że szafka lub szuflada będzie odpowiednim miejscem, jeżeli natomiast produkt braliśmy z lodówki to znaczy, że produkt potrzebuje niskiej temperatury.

Jeżeli chodzi o produkty świeże (warzywa, owoce) to poza lokalizacją dochodzi jeszcze kwestia właściwych warunków. Większość warzyw nie lubi ciepłych i nasłonecznionych miejsc. Jeżeli w naszej kuchni lub spiżarni trudno o stworzenie właściwych warunków do przechowywania lepiej kupować tych produktów mniej. W sklepie te warunki są zapewnione.

Najskuteczniejszą metodą na pilnowanie terminów przydatności jest rotacja produktów, w ten sam sposób, jaki praktykują sklepy spożywcze, czyli układanie produktów najświeższych z tyłu półki lub w miejscu najmniej dostępnym. Jednocześnie, układając z przodu półki te produkty, których termin przydatności jest najbliższy.

Przy tej okazji warto przypomnieć: Jaka jest różnica między terminami “należy spożyć do” a “najlepiej spożyć przed”? 

“Najlepiej spożyć przed” określa datę minimalnej trwałości - czyli nie ostatecznej. To znaczy, że po tym terminie produkt nie ulega zepsuciu. Może zmienić swoją konsystencję, kolor, smak lub zapach, ale nie będzie szkodliwy.

Do grupy produktów “najlepiej spożyć przed” można zaliczyć: produkty zbożowe (mąki, makarony, kasze, ryże), kawę, herbatę, część słodyczy, przyprawy sypkie, cukier, sól i alkohole wysokoprocentowe.

Jeżeli nie poczujemy w tych produktach jakiś niepokojących zmian w smaku lub zapachu, można z nich korzystać spokojnie do roku czasu.

“Należy spożyć do” jest terminem bardziej restrykcyjnym i bezwzględnym. Oznacz termin przydatności do spożycia, po jego upływie zjedzenie produktu może powodować groźne konsekwencje zdrowotne.

Do grupy produktów “należy spożyć do” zaliczmy: mięso, ryby, soki niepasteryzowane, produkty mleczne oraz garmażeryjne. 

Wygodnym i sprawdzonym sposobem na przechowywanie produktów z grupy “należy spożyć do” i wydłużanie jej przydatności do spożycia jest próżniowe przechowywanie.

Technologia próżniowa jest szeroko stosowana w przemyśle spożywczym, aby wydłużyć czas przechowywania żywności i jej świeżości bez dodatkowych konserwantów.

Z systemem próżniowym można przedłużyć świeżość owoców i warzyw nawet o 2 razy! To także sposób na bardziej aromatyczne mięsa i ryby - marynaty i przyprawy przenikają efektywniej, zachowują naturalną wilgoć i wartości odżywcze, więc świetnie sprawdza się podczas przygotowywania posiłków na kilka dni. 

Mrożenie żywności w warunkach próżni utrzymuje naturalną wilgoć wewnątrz mrożonki, a nie na jej zewnętrzu w postaci kryształków lodu.

Przechowywanie próżniowe to nic innego, jak usunięcie powietrza (wraz z tlenem) z pojemnika albo woreczka próżniowego. W pojemniku powstaje niższe niż normalne ciśnienie atmosferyczne, a zawartość zostaje hermetycznie zamknięta. 

Brak tlenu ogranicza rozwój bakterii i grzybów, co przekłada się na dłuższy termin przydatności do spożycia. 

System próżniowy marki Bosch to perfekcyjne rozwiązanie do domowego zastosowania. Wystarczy włożyć żywność do specjalnego woreczka czy pojemnika, podłączyć odpowiednią końcówkę próżniową do blendera, nacisnąć jeden przycisk, by odessać powietrze i… gotowe! Szczelnie zamknięte i zabezpieczone jedzenie utrzyma świeżość na dłużej.

Co więcej, woreczki z odciągniętym powietrzem zajmują mniej miejsca w lodówce lub zamrażalniku i są mniej narażone na uszkodzenia.

Worki i pojemniki są wielorazowego użytku, więc nie zużywamy dodatkowej folii i plastiku, które trafiłby do kosza. Można nawet zabrać je ze sobą na zakupy i po powrocie do domu od razu odciągnąć powietrze, by cieszyć się dłużej świeżością, nie wprowadzać niepotrzebnie do lodówki dodatkowych zapachów oraz nie marnować żywności.

Więcej o systemie próżniowym marki Bosch.