Czym zastąpić cukier w deserach?

Coraz więcej mówi się o szkodliwości cukru. I choć dziś już chyba każdy wie, że cukier jest niezdrowy, mało kto jest w stanie odmówić sobie choć odrobiny słodyczy w ciągu dnia. Na szczęście coraz więcej osób świadomie podchodzi się do tematu wpływu cukru na zdrowie i szuka jego zamienników. Efektem tych poszukiwań są słodziki, naturalne syropy a także miód. Zobacz, które zamienniki cukru sprawdzą się w kuchni.

Czy biały cukier szkodzi?

Pod pojęciem „cukier”, które kojarzy się z cukrem spożywczym, kryje się tak naprawdę kilka związków chemicznych. Dzielą się one na węglowodany proste i węglowodany złożone. Wśród węglowodanów prostych dodatkowo wyróżnia się monosacharydy (czyli np. glukozę i fruktozę) oraz disacharydy (np. sacharoza, czyli cukier spożywczy). Węglowodany złożone to inaczej wielocukry i zalicza się do nich skrobię i glikogen.

Cukier spożywczy nazywany też białym, produkowany jest z trzciny cukrowej lub buraków cukrowych. Sok, który uzyskuje się z tych surowców, przechodzi jednak przez szereg procesów chemicznych (przy użyciu m.in. dwutlenku siarki, siarczanu sodu i ultramaryny), mających na celu jego oczyszczenie. Pozbawiają go one wszystkich początkowych substancji odżywczych, dając w efekcie dwucukier – sacharozę, która dostarcza organizmowi jedynie pustych kalorii, a co za tym idzie energię, która dostarczana jest szybko, ale na bardzo krótko.

Jaka jest rola cukru w organizmie?

Węglowodany są najważniejszym źródłem energii dla mięśni, komórek mózgu i komórek nerwowych. To one wraz z tlenem są wykorzystywane w procesie oddychania komórkowego. Węglowodany złożone - a to ich powinniśmy dostarczać w diecie jak najwięcej - stanowią źródło stopniowo uwalnianej energii, zapewniając długotrwałe uczucie sytości, a dostarczane w optymalnych ilościach, chronią przed katabolizmem białek. Węglowodany proste z kolei mogą być źródłem szybko przyswajalnej energii, dlatego polecane są np. osobom uprawiającym intensywne sporty.

Co zamiast cukru?

Zamiast cukru poleca się stosowanie zdrowszych, zyskujących na popularności i coraz łatwiej dostępnych zamienników, które nadają się zarówno jako dodatek do ciast i słodkich deserów, jak i do słodzenia kawy czy herbaty.

Miód - spadziowy, faceliowy, rzepakowy, wielokwiatowy

Głównym składnikiem miodu są cukry: glukoza i fruktoza. Jego kaloryczność jest podobna do cukru białego. Miód zawiera też niewielkie ilości składników mineralnych, witamin z grupy B, białka, garbników, olejków lotnych, pyłków kwiatowych, enzymów i kwasów organicznych. 

Składnikom tym zawdzięcza on swoje prozdrowotne właściwości. Łagodzenie dolegliwości ze strony górnych dróg oddechowych, działanie bakteriobójcze i grzybobójcze, poprawa funkcjonowania układu pokarmowego oraz zwiększenie wydolności mięśnia sercowego to tylko niektóre z nich. 

Główny podział miodów związany jest z ich pochodzeniem. Zgodnie z nim wyróżniamy: miód z nektaru roślin, miód ze spadzi oraz nektarowo-spadziowy.

Miody spadziowe są jedynymi z najbardziej wartościowych. Powstają ze spadzi, czyli soku drzew (zarówno iglastych, jak i liściastych) przetworzonego przez owady. Mają bardzo bogaty skład i wiele właściwości prozdrowotnych. 

Miód faceliowy jest mniej popularnym, choć bardzo smacznym miodem o charakterystycznym, kwiatowym aromacie. Wytwarzany jest z nektaru kwiatowego rośliny zwanej facelią błękitną.

Jednym z najpopularniejszych i najtańszych zarazem miodów jest rzepakowy. To bardzo słodka odmiana o charakterystycznym, jasnym kolorze. Pozyskuje się go w okresie kwitnienia rzepaku, czyli na przełomie kwietnia i maja, więc jest jednym z pierwszych, które pszczoły przynoszą po zimie do pasieki.  

Równie popularny jest miód wielokwiatowy, zwany potocznie miodem tysiąca kwiatów. Pszczoły wytwarzają go z nektarów zebranych z różnych roślin miododajnych, kwitnących w tym samym czasie. W porównaniu z innymi miodami, wielokwiatowy ma łagodny smak, choć inaczej wyglądał i smakował będzie miód z kwiatów wiosennych (jasny kolor, łagodny smak), a inaczej ten z kwiatów letnich (ciemniejszy o bardziej wyrazistym smaku i zapachu).

Słodzik zamiast cukru

Słodziki dzielą się na sztuczne i naturalne. Sztuczne to nic innego jak związki chemiczne (np. aspartam, cyklaminian sodu, sacharyna) mające słodki smak. Używa się ich w celu zastąpienia zwykłego cukru spożywczego w diecie. Ich główną zaletą jest to że, są bezkaloryczne. Z tego powodu sięgają po nie głównie osoby będące na diecie odchudzającej. Nie można im jednak do końca ufać, bo substancje te obarczone są podejrzeniem działań niepożądanych.

Stewia w płynie

Stewia jest jednym z najpopularniejszych, naturalnych słodzików i z pewnością zalicza się do najzdrowszych zamienników białego cukru. Dostępna jest w formie płynu, proszku lub tabletek. Warto sięgać właśnie po nią, bo oprócz słodkiego smaku, dostarcza także witamin z grupy B, witaminę C i minerały takie jak wapń, magnez, żelazo, potas i cynk. Jest polecana osobom na diecie odchudzającej lub nietolerującym sacharozę.

Ksylitol a cukier

Ksylitol to cukier wytwarzany z kory brzozy. Wyglądem i smakiem przypomina zwykły, biały cukier. Jego zaletą jest bardzo niska kaloryczność i o wiele niższy indeks glikemiczny, przez co  jest polecany diabetykom i osobom walczącym z nadwagą.

Syrop z agawy

Syrop z agawy uważa się za mocno przereklamowany zamiennik cukru. Wprawdzie ma niski indeks glikemiczny, ale bardzo problematyczna jest obecność w jego składzie fruktozy, co do której szkodliwego wpływu na zdrowie, dietetycy nie mają wątpliwości.

Erytrytol (erytol)

Erytrytol należy do tej samej grupy substancji słodzących co np. ksylitol. To zdrowy, naturalny słodzik o zerowej wartości energetycznej (0 kcal). Ponadto nie jest metabolizowany przez organizm, przez co poleca się go osobom odchudzającym się i cukrzykom. Jego słodycz określa się na poziomie 60-80% sacharozy, czyli białego cukru.